ارتودنسی یک گرایش از دندانپزشکی است که بر تشخیص، پیشگیری، و درمان مشکلات استخوان فک، صورت و نیز مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها تمرکز دارد. با توجه به پیشرفت‌های اخیر انجام شده در حوزه ارتودنسی ثابت ، استفاده از بریس‌های ارتودنسی هیچ‌گاه ساده‌تر از زمان فعلی آن نبوده است. در حقیقت امروزه پیشرفته‌ترین ابزارها و روش‌های درمان ارتودنسی از بریس‌های فلزی سنتی تا براکت‌های شفاف و به رنگ دندان یا ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین) برای استفاده افراد در دسترس می‌باشد.
[sv slug=”alert”]
در صورتی که برای درمان نیاز به ارتودنسی وجود داشته باشد، متخصصین ما در مرکز دندانپزشکی دکتر اسماعیلی منش به‌طور کامل درباره روش‌های ارتودنسی مناسب برای رفع مشکل با شما صحبت خواهند کرد.
نامرتبی دندان‌ها چیست؟
نامرتبی دندان‌ها یک اصطلاح تکنیکی است که برای دندان‌هایی که به نحو مناسب کنار یکدیگر قرار نمی‌گیرند، استفاده می‌شود. نامرتبی دندان‌ها فقط بر وضعیت دندان‌ها در دهان تاثیر ندارد، بلکه علاوه بر این می‌تواند بر ظاهر صورت فرد نیز تاثیر داشته باشد. اکثر موارد نامرتبی دندان‌ها ارثی هستند، اما برخی از آن‌ها نیز به خاطر عادت‌های نامناسب همچون مکیدن انگشت یا بیرون دادن زبان (tongue thrusting) ایجاد می‌شوند. علاوه بر این، فضای باقیمانده ناشی از کشیدن دندان‌های دائمی یا افتادن زودتر از موعد دندان‌های شیری می‌تواند باعث نامرتبی دندان‌ها شود.
مزایای درمان ارتودنسی
مزایای طی مراحل ارتودنسی اغلب فراتر از تغییرات فیزیکی در ارتباط با بهبود وضعیت قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر و صاف شدن دندان‌ها است. در حقیقت سیم کشی دندان یک روش ایده آل برای بازیابی اعتماد به نفس فرد می‌باشد. با وجودی که داشتن دندان‌های صاف و زیبا برای همه افراد اهمیت دارد، پیشگیری از مشکلات بالقوه مربوط به سلامت دندان‌ها یا فک با استفاده از درمان ارتودنسی متحرک یا ثابت نسبت به شرایط ظاهری از اهمیت بیشتر برخوردار است. توجه داشته باشید کج شدن دندان‌ها یا مشکلات فک می‌تواند باعث ایجاد دشواری برای تمیز کردن دندان‌ها شده و پوسیدگی دندان را برای فرد به همراه داشته باشد. در صورت بی‌توجهی به این شرایط فرد ممکن است در ادامه به بیماری‌های لثه مبتلا شده یا حتی دندان خود را از دست بدهد.
چه کسانی می‌توانند از مزایای درمان ارتودنسی بهره‌مند شوند؟
ارتودنسی و سیم کشی دندان ها می‌تواند در تمام سنین به صورت موفقیت‌آمیز بر روی افراد انجام شود. امروزه امکان درمان انواع مختلف مشکلات دندان با استفاده از روش‌های درمان ارتودنسی از جمله ارتودنسی متحرک و یا ثابت وجود دارد. دلایلی که از درمان ارتودنسی برای افراد بزرگ‌سال و نیز کودکان استفاده می‌شود به شرح زیر هستند:
- مشکلات تنفسی یا بلع غذا: در این شرایط بیمار معمولاً به خاطر تنفس از دهان دچار خروپف و نیز وقفه تنفسی در خواب می‌شود.
- کراس بایت: در این شرایط یک یا چند عدد از دندان‌های بالا داخل دندان‌های پایین و نزدیک‌تر به زبان قرار می‌گیرند.
- ازدحام دندان‌ها: این شرایط شامل وجود دندان‌های اضافی در دهان یا رشد دندان‌ها در موقعیت نامناسب است.
- اوربایت عمقی: در این وضعیت دندان‌های پایین جلوی دهان با بافت داخل دندان‌های بالا تماس پیدا می‌کنند.
- تغییر شکل صورت و دهان به کمک ارتودنسی فک: این شرایط بر رشد فک و موقعیت دندان‌ها تاثیر منفی دارد.
- درد و ناراحتی فک و مفصل آن
- از دست دادن دندان‌ها یا دندان اضافی: این شرایط به خاطر پوسیدگی دندان، آسیب‌دیدگی، یا مشکلات ارثی ایجاد می‌شود.
- اورجت (پیش‌آمدگی دندان‌های بالا): در این وضعیت دندان‌های بالا بیش از حالت عادی پیش‌آمدگی دارند و این مشکل معمولاً به خاطر کوچک بودن فک پایین ایجاد می‌شود.
- اعتماد به نفس: طرح لبخند زیبا می‌تواند بر احساس فرد و اعتماد به نفس وی تاثیر داشته باشد.
- فاصله بین دندان‌ها: در این حالت احتمالاً دندان‌ها از بین رفته یا دندان‌های فرد بسیار کوچک یا بسیار بزرگ هستند.
- مشکلات تکلم، جویدن غذا یا بلع
- آندربایت (پیش‌آمدگی فک پایین): در این حالت فک پایین بلندتر از فک بالا است.
- هزینه استفاده از انواع ارتودنسی متحرک شامل ابزارهای مورد استفاده، تمام جلسات ملاقات با پزشک معالج (شامل جلسات ملاقات اورژانسی)، جلسات ملاقات پس از درمان، قیمت ارتودنسی متحرک، و نیز هزینه تهیه بسته‌های مراقبت از بهداشت دهان است.
دلایل استفاده از درمان ارتودنسی و درمان جلو بودن فک بالا برای کودکان به شرح زیر است:
- مکیدن انگشت: این عادت می‌تواند باعث پیش‌آمدگی دندان‌های قدامی فک بالا شده و تنفس کودک از دهان را به همراه داشته باشد.
- رشد دندان‌ها خارج از محل مناسب: با استفاده از تقبل هزینه های ارتودنسی دندان می‌توان موقعیت دندان‌ها را در محل مناسب تنظیم کرد.
انواع بریس‌های ارتودنسی
امروزه انواع ارتودنسی دندان برای انواع مشکلات دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها ممکن است ثابت یا متحرک باشند. برخی از مهم‌ترین ابزارهای ارتودنسی دندان به شرح زیر هستند:
ابزارهای ثابت
بریس‌های سنتی: امروزه این ابزارها به صورت بریس‌های فلزی و بریس‌های دیمون (damon) یا بریس‌های سرامیکی به رنگ دندان وجود دارند. این بریس‌ها با استفاده از براکت‌های مخصوص به دندان‌ها متصل می‌شوند. در ادامه براکت‌ها با یک سیم به هم متصل شده و از این طریق، فشار ثابت یکنواخت به دندان‌ها جهت حرکت آن‌ها به سمت موقعیت مناسب وارد می‌شود.
ارتودنسی لینگوال: یکی از انواع ارتودنسی دندان، ارتودنسی لینگوال یا پشت دندانی است. در این حالت براکت‌ها پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند و در اصطلاح به آن روش ارتودنسی زبانی (لینگوال) گفته می‌شود.
ابزارهای متحرک
ارتودنسی نامرئی: ارتودنسی نامریی به صورت قالب‌های منحنی شکل هستند که برای یک دوره زمانی خاص در طول روز در دهان قرار می‌گیرند. در حقیقت این ارتودنسی با پلاک متحرک از دید سایرین پنهان هستند و فرد می‌تواند در هر زمان دلخواه آن‌ها را از دهان خود خارج کند. استفاده از این ابزارها و بریس های متحرک راحت‌تر از ابزارهای سنتی است، اما هزینه ارتودنسی متحرک نامرئی استفاده آن‌ها از بریس‌های سنتی بیشتر است.
فضا نگهدارنده
ضربه‌گیر چانه و لب: از این ابزار برای دور نگه داشتن لب‌ها و گونه‌ها از دندان‌ها استفاده می‌شود.
فضا گستر کام (سقف دهان): این ابزار فضای فک بالا را باز و عریض می‌کند.
پلاک‌های نگهدارنده: پلاک نگهدارنده متحرک این ابزارها می‌توانند از بازگشت دندان‌ها به موقعیت قبلی جلوگیری کنند.
هدگیر: این ابزار از رشد فک بالا جلوگیری کرده و دندان‌های جلو را عقب نگه می‌دارد.
مدت زمان لازم برای درمان ارتودنسی
درمان ارتودنسی از سه مرحله به شرح زیر تشکیل شده است:
مرحله برنامه‌ریزی: در اولین جلسات ملاقات با متخصص ارتودنسی احتمالاً فعالیت‌های زیر انجام می‌شود:
- بررسی شرح حال بیمار و سابقه درمانی وی
- قالب‌گیری از دندان‌ها
- تهیه عکس کامپیوتری از سر و گردن برای کمک به برنامه‌ریزی درمان
- عکس گرفتن از صورت و دهان بیمار
- تهیه عکس رادیولوژی از دندان‌ها و فک‌ها
پس از برنامه‌ریزی مناسب، متخصص ارتودنسی بریس‌های ارتودنسی را طراحی کرده و بر روی دندان‌های بیمار در محل مناسب قرار می‌دهد یا از ابزارهای سفارشی به این منظور استفاده می‌نماید.
مرحله درمان: در این مرحله از مراحل ارتودنسی ثابت، متحرک و نامرئی دندان، پس از تقبل هزینه های ارتودنسی دندان به صورت منظم با متخصص ارتودنسی ملاقات می‌شود تا اصلاحات و بررسی‌های لازم برای اطمینان از درمان موفقیت‌آمیز بیمار انجام گردد. عملکرد درمانی بریس‌های ارتودنسی از طریق وارد کردن فشار مستمر به دندان‌ها برای تغییر موقعیت آن‌ها در دهان انجام می‌شود. به این ترتیب فشار وارد شده از یک طرف به دندان باعث می‌شود ریشه دندان در استخوان فک حرکت کرده و موقعیت خود را اصلاح کند. در حقیقت این فشار به تدریج باعث شل شدن استخوان و حرکت دندان به سمت موقعیت مناسب می‌شود. در ادامه فضای خالی باقیمانده زیر استخوان به تدریج با ترمیم آن پر خواهد شد و با گذشت زمان مناسب و محکم شدن استخوان فک دور ریشه دندان، از حرکت دندان به سمت موقعیت اولیه آن جلوگیری خواهد شد. به همین دلیل معمولا نخستین روزهای پس از درمان برای بیمار بسیار دشوار است.
مرحله نگهداری و حفظ نتایج: هنگامی که درمان کامل شد، بریس‌ها و یا ابزارهای ارتودنسی از دهان خارج می‌شوند و از یک ابزار جدید برای حفظ نتایج درمان در دهان بیمار استفاده می‌گردد. معمولاً این ابزارها متحرک هستند و در صورت استفاده منظم پلاک متحرک تا زمان تثبیت دندان‌ها و استخوان در موقعیت جدید، از حرکت دندان‌ها به سمت موقعیت اولیه جلوگیری می‌کنند.
توجه داشته باشید طول مدت درمان و نگهداری از نتایج ایجاد شده با انواع ارتودنسی متحرک و ثابت به شدت به شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد. به این ترتیب متخصص ارتودنسی تمام فعالیت‌های لازم را برای اطمینان از درمان موفقیت‌آمیز بیمار به منظور ایجاد طرح لبخند مناسب که برای باقیمانده عمر دوام و ماندگاری داشته باشد، انجام خواهد داد.
مراقبت از بریس‌ها
همواره باید توجه داشته باشید مراقبت از دندان‌ها در هنگام استفاده از بریس‌ها دشوارتر از شرایط عادی است. در حقیقت استفاده از بریس‌ها باعث می‌شود فضاهای بی‌شمار بسیار کوچک برای گیر افتادن مواد غذایی و تشکیل پلاک در دهان ایجاد شود و این شرایط در ادامه می‌تواند مشکلات متعدد برای دندان‌های فرد ایجاد کند. به خاطر این شرایط، مهم است که بیمار پس از هر بار صرف غذا (یا تنقلات) دندان‌های خود را مسواک بزند، از دهان‌شویه استفاده کند و حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشد. با وجودی که انجام این کار در هنگام استفاده از بریس‌های ارتودنسی در دهان ممکن است برای فرد خسته‌کننده یا دشوار باشد، اما بی‌توجهی به این شرایط می‌تواند مشکلات جدی در ارتباط با حفظ سلامت دهان و دندان برای فرد ایجاد کرده و باعث شود فرد مجبور گردد وقت بیشتری را برای استفاده از بریس‌ها اختصاص داده یا پس از درمان با لکه‌های ناخوشایند بر روی دندان‌های خود مواجه شود. به همین خاطر مسئولیت‌پذیری مناسب برای مراقبت از بریس‌های ارتودنسی قبل از شروع درمان باید مورد توجه شما و کودکتان قرار گیرد.
هزینه درمان ارتودنسی چقدر است؟
نوع بریس یا ابزار ارتودنسی مور نیاز برای درمان بیمار، نقش کلیدی در تعیین قیمت سیم کشی دندان دارد. معمولاً، میانگین هزینه استفاده از بریس‌های ارتودنسی به شدت مشکل، استفاده از بریس برای یک فک یا هر دو فک و نوع بریس‌های انتخاب شده بستگی دارد. به این ترتیب عواملی همچون سن بیمار، شدت مشکل، مدت زمان درمان و نوع بریس بر هزینه ارتودنسی دندان تاثیر دارند و با اطلاع از این هزینه‌ها بیمار می‌تواند درباره نوع بریس مناسب برای خود تصمیم‌گیری کند.
در صورتی که قصد دارید از درمان ارتودنسی استفاده کنید و به دنبال اطلاع از بودجه مورد نیاز برای این درمان و مضرات ارتودنسی دندان هستید، با مراجعه به مطب متخصص ارتودنسی اجازه دهید با بررسی شرایط، روش‌های درمان پیشنهادی برای رفع آن‌ها به شما پیشنهاد شود. در نهایت شما می‌توانید از هزینه ارتودنسی ثابت یا متحرک مطلع شده و تصمیم مناسب را در این ارتباط اتخاذ نمایید.